شاه کلید نکات
شاه کلید سوال
![[شاه کلید مای درس] | دانش ادبی: حُسن تعلیل](https://dl.my-dars.com/upload/image/04-دانش ادبی - حُسن تعلیل1670414414.jpg)
به بیت زیر توجّه کنید:
بید مجنون در تمام عمر، سر بالا نکرد حاصل بی حاصلی نبود به جز شرمندگی
در این بیت، شاعر برای شکل ظاهری و آویزان بودن شاخه ها و برگ های درخت بید، علّتی شاعرانه امّا غیر واقعی آورده است و آن، سرافکندگی بید به سبب بی حاصلی است. وقتی شاعر یا نویسنده دلیلی غیر واقعی امّا ادبی برای موضوعی بیان کند؛ به گونه ای که بتواند خواننده را قانع کند، آرایۀ «حُسن تعلیل» پدید می آید.
حسن تعلیل در لغت، به معنای دلیل و برهان نیکو آوردن است؛ اگرچه این دلیل و برهان، واقعی، علمی یا عقلی نیست امّا مخاطب آن را از علّت اصلی دلپذیرتر می یابد.
به نمونه های دیگر توجّه کنید:
چو سرو از راستی بَرزد عَلَم را ندید اندر جهان تاراج غم را
هنگام سپیده دم خروس سحری دانی ز چه رو همی کند نوحه گری
یعنی که نمودند در آیینۀ صبح از عمر شبی گذشت و تو بی خبری
